Merkury

Merkury

Dane obserwacyjne

Średnia odległość od Słońca

57 909 176 km
(0,3871 AU)

peryhelium 46 001 272 km (0,3075 AU)	aphelium 69 817 079 km (0,4667 AU)

Mimośród

0,2056

Okres orbitalny

87,969 dnia

Średnia prędkość orbitalna

47,87 km/s

Min. 38,86 km/s	Max. 58,98 km/s

Nachylenie orbity względem ekliptyki

7,005°

Własności fizyczne

Średnica na równiku

4879 km 400 m

Masa

3,3302×10²³ kg

Gęstość

5427 kg/m³

Temperatura
powierzchni

-183°C do 427°C

Inne

Liczba księżyców

0

Życie

nie

Merkury, fotomontaż stworzony ze zdjęć wykonanych przez sondę Mariner 10

Merkury – najmniejsza i jednocześnie najbliższa Słońcu planeta Układu Słonecznego. Znana już w starożytności. Uznawana była przez Greków za dwa odrębne ciała niebieskie – Apollo widocznego tylko przed wschodem Słońca i Hermesa pojawiającego się tuż po zachodzie. Nazwę Merkury nadali planecie Rzymianie.

Warunki i powierzchnia[edytuj sekcję | edytuj kod]

Ze względu na niewielką grawitację, Merkury ma bardzo rozrzedzoną atmosferę złożoną głównie z tlenu (42%), sodu (29%), wodoru (22%) i helu (6%). Ciśnienie, jakie tam panuje, jest bliskie próżni laboratoryjnej i wynosi 10^-12 hPa. Z powodu braku warstwy ochronnej, na planecie występują największe w Układzie Słonecznym różnice temperatur – od ponad 400°C w dzień do ok. -165°C w nocy. Pomimo tego, pomiary radarowe sugerują istnienie lodu w okolicach biegunów – znajduje się on w głębokich kraterach, do których nigdy nie dociera Słońce (Merkury prawie wcale nie jest nachylony względem płaszczyzny orbity).

Z powodu braku atmosfery Merkury, podobnie jak Księżyc, usiany jest kraterami uderzeniowymi. Prawdopodobnie większość z nich powstała w okresie Wielkiego Bombardowania (4,1–3,8 mld lat temu). Wiele kraterów nosi imiona takich osób, jak Szekspir, Twain, Beethoven czy Chopin. Wiadomo również, że dawniej planeta była aktywna wulkanicznie – wskazują na to równiny podobne do mórz księżycowych.

Orbita[edytuj sekcję | edytuj kod]

Jeden obrót Merkurego trwa 58 dni, 15 godzin i 28 minut, czyli około dwie trzecie merkuriańskiego roku (88 dni). Jest to efektem silnego oddziaływania grawitacyjnego Słońca. Orbita planety ma dość duży mimośród wynoszący ponad 0,2 (największy spośród planet Układu Słonecznego). Nachylenie do płaszczyzny ekliptyki również jest wysokie (ponad 7°). Z tego powodu tranzyt Merkurego przez tarczę słoneczną można obserwować zaledwie raz na 7 lat.

Mniej więcej cztery dni ziemskie przed peryhelium kątowa prędkość orbitalna Merkurego staje się równa prędkości kątowej w ruchu wokół własnej osi, następnie przez 8 dni kątowa prędkość orbitalna jest większa, więc Słońce pozornie się cofa. Cztery dni po peryhelium kątowa prędkość orbitalna ponownie staje się mniejsza od prędkości kątowej w ruchu wokół własnej osi. W związku z tym obserwator stojący na Merkurym może zobaczyć nietypowe zjawisko – Słońce wschodzi do połowy, następnie cofa się przez 8 dni ziemskich, aby po tym czasie ponownie ruszyć w normalnym kierunku.

Obserwacje[edytuj sekcję | edytuj kod]

Merkury ma jasność obserwowaną od 5,5^m do -2^m – mimo tego ciężko go zauważyć, gdyż zwykle ginie w blasku Słońca. Jedynymi porami obserwacji są chwile przed wschodem i po zachodzie naszej gwiazdy. Planeta, podobnie jak Księżyc, jest widoczna w fazach. Niewidoczna jest w nowiu (znajduje się między Słońcem a Ziemią, czyli w koniunkcji dolnej) i pełni (znajduje się za Słońcem – koniunkcja górna). W pierwszej i ostatniej kwadrze znajduje się w odległości kątowej od 17,9° do 27,8° od gwiazdy. Merkury osiąga nów średnio co 116 dni.

Badania[edytuj sekcję | edytuj kod]

Bliskość Słońca bardzo utrudnia badanie planety. Ze względów bezpieczeństwa nigdy nie obserwuje jej teleskop Hubble'a. Do tej pory w okolice Merkurego dotarły zaledwie 2 sondy. Mariner 10 trzykrotnie przeleciał obok planety w latach 1974-1975, po czym przesłał tysiące zdjęć, z których sporządzono mapy około 40% powierzchni (w czasie trwania misji tylko jedna strona Merkurego była skierowana ku Słońcu). Drugim satelitą jest MESSENGER, który od roku 2008 przeleciał trzy razy w pobliżu Merkurego, a w 2011 roku ma wejść na niską orbitę wokół planety i stać się jego sztucznym satelitą. Na etapie planowania jest misja BepiColombo, w której udział wezmą dwie sondy – jedna ma zbadać magnetosferę, druga zaś będzie tworzyć mapy planety. Start prawdopodobnie odbędzie się w 2013, natomiast badania Merkurego rozpoczną się w roku 2019.