Jowisz

Jowisz

Dane obserwacyjne

Średnia odległość od Słońca

778 412 020 km
(5,20636 AU)

peryhelium 740 742 600 km (4,95155843 AU)	aphelium 816 081 455 km (5,45516759 AU)

Mimośród

0,04839266

Okres orbitalny

11,86 roku

Średnia prędkość orbitalna

13,07 km/s

Min. 12,44 km/s	Max. 13,72 km/s

Nachylenie orbity względem ekliptyki

1,305°

Własności fizyczne

Średnica na równiku

142984 km

Masa

1,8987×10²⁷ kg

Gęstość

1330 kg/m³

Temperatura
powierzchni

ok. 150 K

Inne

Liczba księżyców

63

Życie

nie

Jowisz, zdjęcia Voyagera 1

Jowisz i Io, zdjęcia amatorskie

Główny pierścień Jowisza

Jowisz – największa planeta Układu Słonecznego, piąta w odległości od Słońca. Jest on w grupie planet zewnętrznych. Jego średnica wynosi 142 984 km. Obraca się z prędkością <math>13,1 \frac{km}{s}</math>. Jowisz potrzebuje 11,85 roku na okrążenie Słońca, a na obrót wokół własnej osi – 9 godzin, 50 minut i 30 sekund.

Wygląd, budowa[edytuj sekcję | edytuj kod]

Jego powierzchnia jest zakryta warstwami skłębionych chmur, które składają się z cieczy i gazów. Planeta posiada również cienkie pierścienie o grubości poniżej 1 km odkryte przez Voyagera 1 w 1979 roku.

Jowisz posiada atmosferę z wodoru i helu (75% masy stanowi wodór, 24% – hel). 1% to proste związki chemiczne zawierające wodór (głównie woda, metan i amoniak). Skalne jądro planety jest stosunkowo małe (skupia około 13% masy), otoczone warstwami kolejno metalicznego, ciekłego i gazowego wodoru. Warstwy te nie są jednak ściśle rozgraniczone i przechodzą łagodnie jedna w drugą. Wyższe partie atmosfery Jowisza podlegają rotacji różnicowej, tzn. okres obrotu atmosfery na biegunach jest ok. 5 minut dłuższy niż na równiku. Efekt ten po raz pierwszy zaobserwował Giovanni Cassini w 1690 r. Oprócz tego pasma chmur na różnych wysokościach poruszają się w przeciwnych kierunkach. Wszystkie te zjawiska powodują powstawanie gwałtownych turbulencji i burz – nie należą do rzadkości wiatry o prędkości dochodzącej do <math>600 \frac{km}{s}</math>. Najbardziej znanym szczegółem jego powierzchni jest Wielka Czerwona Plama, będąca burzą o średnicy większej niż ziemska.

Badania[edytuj sekcję | edytuj kod]

Pioneer 10 (1973) – pasy radiacyjne, szczegóły magnetosfery;
Pioneer 11 (1974) – w drodze na Saturna;
Voyager 1 (1979) – pierścienie;
Voyager 2 (1979) – Adrastea, teza wody na Europie;
Ulysses (1992) – w drodze na Słońce;
Galileo (1995) – badanie atmosfery Jowisza;
Cassini-Huygens (2001) – w drodze na Saturna;
New Horizons (2007) – w drodze na Plutona.

Księżyce[edytuj sekcję | edytuj kod]

Jowisz posiada 63 księżyce, wśród nich Ganimedesa, który jest największym w Układzie Słonecznym. Inny, Io, jest najbardziej aktywnym wulkanicznie obiektem Układu Słonecznego, dzięki czemu cała powierzchnia liczy sobie mniej niż tysiąc lat. Inne bardzo znane to Europa i Kallisto. Te cztery księżyce odkrył w styczniu 1610 Galileusz. Są one nazywane „księżycami galileuszowymi”.

Reakcje jądrowe[edytuj sekcję | edytuj kod]

Gdyby Jowisz był 80 razy większy, na planecie nastąpiłaby reakcja jądrowa i nasz Układ Słoneczny stałby się układem podwójnym, a życie na Ziemi nie mogłoby zaistnieć. Dodatkowe promieniowanie zakłóciłoby równowagę, jaka umożliwiła powstanie życia.