Eris

Eris

Dane obserwacyjne
Średnia odległość od Słońca	1,012 × 10¹⁰ km (67,73 AU) peryhelium 5,65 × 10⁹ km (37,93 AU) aphelium 1,46 × 10¹⁰ km (97,53 AU)
Mimośród	0,44177
Okres orbitalny	557 lat (ok. 203600 dni)
Średnia prędkość orbitalna	3,436 km/s Min. nieznana Max. nieznana
Nachylenie orbity względem ekliptyki	44,187°
Własności fizyczne
Średnica na równiku	2400 km
Masa	1,66 × 10²² kg
Gęstość	2300 kg/m³
Temperatura powierzchni	30 – 55 K
Inne
Liczba księżyców	1 (Dysnomia)
Życie	nie

Eris, w tle Dysnomia (wizja artysty)

136199 Eris – największa ze znanych planet karłowatych oraz obiekt o największej różnicy między peryhelium a aphelium w Układzie Słonecznym, wraz ze swoim księżycem Dysnomią stanowią najdalsze znane obiekty Układu Słonecznego (nie wliczając komet).

Odkrycie

Eris odkryto 5 stycznia 2005 roku, a dokonali tego Michael E. Brown, Chad Trujillo i David L. Rabinowitz. Analizowali oni zdjęcia z 21 października 2003 roku. Oficjalnie odkrycie ogłoszono dopiero 29 lipca 2005, obiektowi nadano nazwę Xena. 13 września 2006 roku oficjalnie nadano jej nazwę Eris pochodzącą od greckiej bogini niezgody.

Księżyc

Eris posiada jeden księżyc o nazwie Dysnomia. Dysnomię odkryto 10 września 2005 roku. Tymczasowo nazywana była Gabrielle, jak najlepsza przyjaciółka głównej bohaterki z serialu „Xena:Wojownicza księżniczka”. Jej jasność jest około 500 razu mniejsza od jasności Eris, a rozmiar szacuje się na około 150 kilometrów. Porusza się po niemal kołowej orbicie, czas potrzebny jej na okrążenie planety wynosi 16 dni.

Orbita

Okres orbitalny 136199 Eris wynosi około 560 lat, a obiekt znajduje się obecnie w odległości około 97 jednostek astronomicznych od Ziemi (dla porównania, peryhelium orbity 134340 Plutona sięga 29, natomiast aphelium – 49 j.a.). Podobnie jak Pluton, Eris posiada silnie ekscentryczną orbitę – w peryhelium ciało zbliża się do Słońca na 38 j.a.

Konsekwencje odkrycia

Niektórzy astronomowie już od wielu lat postulowali „degradację” Plutona do rangi dużej planetoidy czy też tzw. obiektu transneptunowego i zmianę definicji pojęcia "planeta". Na odkrywane nowe ciała z Pasa Kuipera funkcjonowały określenia plutonki, twotino i cubewano. Od sierpnia 2008 roku duże ciała nazywane są również plutoidami. Rozmiary Plutona i utarta tradycja zaliczająca go do planet wstrzymywały naukowców od radykalnych kroków w kwestiach nazewniczych; odkrycie większego obiektu nie było jednak wielkim zaskoczeniem.

Podczas sympozjum Międzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU) w Pradze 24 sierpnia 2006 roku przyjęto nową definicję planety. Eris wraz z Plutonem i Ceres uznana zostały za planetę karłowatą.

Układ Słoneczny

Słońce • Merkury • Wenus • Ziemia (Księżyc) • Mars (księżyce Marsa)
Jowisz (pierścienie Jowisza | księżyce Jowisza) • Saturn (pierścienie Saturna | księżyce Saturna)
Uran (pierścienie Urana | księżyce Urana) • Neptun (pierścienie Neptuna | księżyce Neptuna)
Ceres • Pluton (księżyce Plutona) • Haumea (księżyce Haumei) • Makemake • Eris (Dysnomia)