Magnitudo

Wielkość gwiazdowa – miara używana do oznaczania blasku (nie: jasności) gwiazd. Jednostką wielkości gwiazdowej jest magnitudo (skrót ^m lub mag). Magnitudo używane jest głównie w astronomii, w fizyce używa się luksów.

Historia

Starożytność

Jako pierwszy magnitudo użył Ptolemeusz w Almageście. Prawdopodobnie wynalazł je jednak Hipparch, który gwiazdy podzielił na 6 grup względem jasności. Najjaśniejsze gwiazdy miały jasność 1^m, dalej 2^m, 3^m, 4^m, 5^m i 6^m używane do najciemniejszych gwiazd widocznych gołym okiem.

XIX wiek

Miarę blasku zreorganizowano w XIX wieku. Wówczas to dodano dalszą skalę magnitudo oraz pojawił się tzw. czynnik Pogsona.

Czynnik Pogsona

Obiekty niegwiazdowe, które mają pełnie, kwadry i nowie, mają zmienne magnitudo. Najlepszym przykładem jest Księżyc

W 1856, Norman Pogson zauważył, że tradycyjny system można uściślić przyjmując, że ilość światła dochodząca od gwiazd różniących się o 5 wielkości gwiazdowych różni się o czynnik 100. Łatwo obliczyć, że dla gwiazd różniących się o jedną wielkość gwiazdową czynnik ten równa się pierwiastkowi piątego stopnia ze 100. Liczba ta, zwana czynnikiem Pogsona równa się w przybliżeniu 2,51188643150958. Pogson, jako punkt odniesienia swojej skali, użył Gwiazdy Polarnej i przypisał jej wielkość 2m. Od tego czasu okazało się, że jest to gwiazda zmienna, jednak zasada pozostała niezmieniona.

Przykłady

• Słońce – -26,7^m (najjaśniejszy obiekt na niebie);
• Księżyc – -12,7^m w pełni, 10^m w pierwszej kwadrze;
• Wenus – -4,5^m;
• Syriusz – -1,5^m (najjaśniejsza gwiazda poza Słońcem).

Zobacz też

• Wielkość absolutna

Jednostki używane w astronomii

Masa: Masa Księżyca • Masa Ziemi • Masa Jowisza • Masa Słońca

Odległość: Jednostki świetlne • Jednostka astronomiczna • Parsek

Jasność: Magnitudo