Reguła Titiusa-Bodego
Reguła Titiusa-Bodego – hipoteza, według której średnie odległości między planetami Układu Słonecznego, a być może także innych układów planetarnych, spełniają proste arytmetyczne prawo.
Historia[edytuj sekcję | edytuj kod]
Hipotezę tę przedstawił w 1766 roku Johann Daniel Titius, zaś opublikował ją w roku 1772 dyrektor obserwatorium astronomicznego w Berlinie, Johann Elert Bode. Od nazwisk tych dwóch naukowców pochodzi nazwa prawa.
Reguła[edytuj sekcję | edytuj kod]
Pierwotnie reguła brzmiała: <math>a = \frac{n+4}{10}</math>[1][2]. Ostatecznie zmodyfikowano ją do kształtu <math>a = 0,4 + 0,3 \cdot k</math>[3].
Astronomowie nie są zgodni co do powodu, dla którego satelity Słońca spełniają omówioną zależność, ani co do tego, czy podobne reguły mają zastosowanie również do innych układów.
Za prawdopodobne wyjaśnienie uważa się, że rezonans orbitalny powstający pomiędzy ciałami w Układzie Słonecznym powoduje powstanie obszarów „zabronionych”, w których brak orbit o długich okresach stabilności. Wyniki symulacji procesów planetotwórczych wydają się sugerować, że reguły podobne do reguły Titiusa-Bodego stanowią naturalną konsekwencję procesów planetotwórczych.
Niezgodności[edytuj sekcję | edytuj kod]
| element Układu Słonecznego |
k | średnia odległość od Słońca w j.a. | |
|---|---|---|---|
| wg Titiusa-Bodego | rzeczywista | ||
| Merkury | 0 | 0,4 | 0,39 |
| Wenus | 1 | 0,7 | 0,72 |
| Ziemia | 2 | 1,0 | 1,00 |
| Mars | 4 | 1,6 | 1,52 |
| Pas planetoid | 8 | 2,8 | 2,17-3,64 |
| Jowisz | 16 | 5,2 | 5,20 |
| Saturn | 32 | 10,0 | 9,54 |
| Uran | 64 | 19,6 | 19,2 |
| Neptun | – | – | 30,1 |
| Pluton | 128 | 38,8 | 39,5 |
W tabeli widać, że brakuje planety między Marsem a Jowiszem, a także nie ma tam miejsca dla Neptuna.
Planeta między Marsem a Jowiszem[edytuj sekcję | edytuj kod]
Nie ma planety pomiędzy Marsem a Jowiszem. Jednakże pomiędzy tymi planetami istnieje pas planetoid. Pierwsza planetoida, Ceres, została odkryta w roku 1801. Jej średnia odległość od Słońca wynosi 2,77 AU. Natychmiast uznano ją za brakującą planetę, jednak w krótkim czasie odkryto więcej takich obiektów. Być może planetoidy te są fragmentami większego obiektu (zwanego Faetonem), który z jakichś powodów został rozerwany na fragmenty podczas kształtowania się Układu Słonecznego.
Neptun[edytuj sekcję | edytuj kod]
W tabeli brakuje miejsca dla Neptuna. Uważa się, że dawniej przez Układ Słoneczny przeszło duże ciało (nazywane Nemezis), które zaburzyło ruch najdalszych planet bądź zderzyło się z planetą poruszającą się po orbicie dzisiejszego Urana (nazywaną Uraneptunem). Neptun miałby wtedy być fragmentem tej planety odrzuconym na dalszą orbitę. Ta druga teoria wyjaśniałaby również przechylenie Urana o ponad 90°.
