Eris

Z Astropedia
(Przekierowano z Xena)
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Eris
Dane obserwacyjne
Średnia odległość od Słońca
1,012 × 10¹⁰ km
(67,73 AU)
peryhelium
5,65 × 10⁹ km
(37,93 AU)
aphelium
1,46 × 10¹⁰ km
(97,53 AU)
Mimośród
0,44177
Okres orbitalny
557 lat (ok. 203600 dni)
Średnia prędkość orbitalna
3,436 km/s
Min.
nieznana
Max.
nieznana
Nachylenie orbity względem ekliptyki
44,187°
Własności fizyczne
Średnica na równiku
2400 km
Masa
1,66 × 10²² kg
Gęstość
2300 kg/m³
Temperatura
powierzchni
30 – 55 K
Inne
Liczba księżyców
1 (Dysnomia)
Życie
nie
Eris, w tle Dysnomia (wizja artysty)

136199 Eris – największa ze znanych planet karłowatych oraz obiekt o największej różnicy między peryhelium a aphelium w Układzie Słonecznym, wraz ze swoim księżycem Dysnomią stanowią najdalsze znane obiekty Układu Słonecznego (nie wliczając komet).

Odkrycie[edytuj sekcję | edytuj kod]

Eris odkryto 5 stycznia 2005 roku, a dokonali tego Michael E. Brown, Chad Trujillo i David L. Rabinowitz. Analizowali oni zdjęcia z 21 października 2003 roku. Oficjalnie odkrycie ogłoszono dopiero 29 lipca 2005, obiektowi nadano nazwę Xena. 13 września 2006 roku oficjalnie nadano jej nazwę Eris pochodzącą od greckiej bogini niezgody.

Księżyc[edytuj sekcję | edytuj kod]

Eris posiada jeden księżyc o nazwie Dysnomia. Dysnomię odkryto 10 września 2005 roku. Tymczasowo nazywana była Gabrielle, jak najlepsza przyjaciółka głównej bohaterki z serialu „Xena:Wojownicza księżniczka”. Jej jasność jest około 500 razu mniejsza od jasności Eris, a rozmiar szacuje się na około 150 kilometrów. Porusza się po niemal kołowej orbicie, czas potrzebny jej na okrążenie planety wynosi 16 dni.

Orbita[edytuj sekcję | edytuj kod]

Okres orbitalny 136199 Eris wynosi około 560 lat, a obiekt znajduje się obecnie w odległości około 97 jednostek astronomicznych od Ziemi (dla porównania, peryhelium orbity 134340 Plutona sięga 29, natomiast aphelium – 49 j.a.). Podobnie jak Pluton, Eris posiada silnie ekscentryczną orbitę – w peryhelium ciało zbliża się do Słońca na 38 j.a.

Konsekwencje odkrycia[edytuj sekcję | edytuj kod]

Niektórzy astronomowie już od wielu lat postulowali „degradację” Plutona do rangi dużej planetoidy czy też tzw. obiektu transneptunowego i zmianę definicji pojęcia "planeta". Na odkrywane nowe ciała z Pasa Kuipera funkcjonowały określenia plutonki, twotino i cubewano. Od sierpnia 2008 roku duże ciała nazywane są również plutoidami. Rozmiary Plutona i utarta tradycja zaliczająca go do planet wstrzymywały naukowców od radykalnych kroków w kwestiach nazewniczych; odkrycie większego obiektu nie było jednak wielkim zaskoczeniem.

Podczas sympozjum Międzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU) w Pradze 24 sierpnia 2006 roku przyjęto nową definicję planety. Eris wraz z Plutonem i Ceres uznana zostały za planetę karłowatą.