Słońce

Z Astropedia
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Słońce (5).jpg

Słońce – centralna gwiazda Układu Słonecznego, wokół której krążą Ziemia, inne planety, planety karłowate i inne niewielkie obiekty. Słońce jest najjaśniejszym obiektem na niebie i głównym źródłem energii docierającej na Ziemię. Słońce zaliczane jest do żółtych karłów.

Położenie[edytuj sekcję | edytuj kod]

Słońce leży w jednym z ramion spiralnych Galaktyki, 26 tysięcy lat świetlnych od jej środka i około 26 lat świetlnych od płaszczyzny równika Galaktyki. Okrąża centrum Drogi Mlecznej z prędkością 220 km/s w czasie 226 milionów lat, co daje około 20 obiegów w ciągu dotychczasowej historii gwiazdy.

Budowa[edytuj sekcję | edytuj kod]

Słońce jest kulą plazmy o masie około 2×1030 kg. 73,5% z tego to wodór, 25 – hel, a reszta to pierwiastki cięższe oraz proste związki chemiczne. Kula plazmy utrzymywana jest w równowadze hydrostatycznej dzięki sile grawitacji z jednej strony i rosnącym wraz z głębokością ciśnieniem gazu, które równoważy ciężar materii znajdującej się powyżej.

Jądro[edytuj sekcję | edytuj kod]

Promień jądra wynosi ok. 0,25 R (0,25 promienia Słońca). Zawartość wodoru w jądrze wynosi ok. 40%. W jądrze powstaje 95% całej energii produkowanej przez gwiazdę. Pozostałe 5% powstaje w warstwach znajdujących się bezpośrednio nad jądrem, gdyż tempo reakcji jądrowych maleje wraz ze zmniejszającą się temperaturą (w jądrze wynosi ona ponad 2 miliony K). Czas jaki potrzebuje energia na opuszczenie jądra i dotarcie na powierzchnię to kilka milionów lat.

Otoczka[edytuj sekcję | edytuj kod]

Życie Słońca

Ponad jądrem znajduje się warstwa promienista, której temperatura jest zbyt niska by wydajnie zachodziły w niej reakcje termojądrowe. Materia jest tu już chemicznie jednorodna. Energia wyprodukowana w jądrze jest transportowana przez kolejne warstwy otoczki ku powierzchni. Promień otoczki wynosi 0,3 R, ale masa zaledwie 2%.

Korona słoneczna

Warstwy podpowierzchniowe poruszają się podobnie jak powierzchnia, której pełen obrót na równiku trwa 25 dni, a na biegunach 36. Warstwa promienista obraca się jednorodnie w czasie ok. 28 dni, natomiast czas obrotu jądra, który jest najtrudniejszy do zmierzenia, zawiera się w przedziale między 15 a 20 dni.

Atmosfera[edytuj sekcję | edytuj kod]

Symbol Słońca

Atmosfera Słońca dzieli się na kilka części – fotosferę, chromosferę i koronę.

Fotosfera[edytuj sekcję | edytuj kod]

Fotosferę czasami utożsamia się z powierzchnią Słońca. Niewielka grubość fotosfery jest odpowiedzialna także za to, że tarcza Słońca, obserwowana z Ziemi ma ostro zarysowane brzegi. Charakterystyczną cechą tej warstwy jest ziarnistość jej struktury, czyli granulacja. Czas życia pojedynczej granuli trwa ok. 10 minut. Dzieje się tak dlatego, że materia wynoszona z warstwy konwekcyjnej bardzo szybko traci energię na rzecz promieniowania. Konwekcja zachodzi także w większej skali. Od 7 do 10 tys. km mają mezogranule. Natomiast supergranule mają nawet 30 tys. km. Im większa struktura, tym wolniejsze tempo przepływu materii i dłuższy czas życia granul i większa głębokość, z której pochodzi materia (od 2 tys. km w przypadku granul do 20-30 tys. km w przypadku supergranul).

Chromosfera[edytuj sekcję | edytuj kod]

Słońce widziane z Ziemi

Za początek tej warstwy uznaje się miejsce, gdzie temperatura jest najniższa (~4000 K), gdyż poczynając od tego miejsca średnia temperatura ponownie rośnie z wysokością, do około 25 000 K.

Korona[edytuj sekcję | edytuj kod]

Nad chromosferą znajduje się bardzo cienka warstwa przejściowa, w której temperatura rośnie jeszcze gwałtowniej i dochodzi nawet do miliona K. Za ogrzewanie tej warstwy prawdopodobnie odpowiedzialne są fale hydromagnetyczne, rozpraszające się wzdłuż linii pola magnetycznego. Ponad warstwą przejściową znajduje się korona, najbardziej zewnętrzna i najrozleglejsza część atmosfery, sięgająca od 1 do 2 R, zaczynając od fotosfery. Wartość ta zmienia się wraz ze zmianą fazy aktywności słonecznej. Z powodu wysokiej temperatury spadek ciśnienia gazu jest w koronie wolniejszy niż potrzebny do zachowania równowagi hydrostatycznej. Tak powstaje wiatr słoneczny, którego cząstki na skutek ogrzania przekroczyły prędkość ucieczki. Temperatura korony wyraźnie zależy od miejsca i typowo wynosi ok. 2 mln K. Tak wysoką temperaturę nadają jej protuberancje oraz rozbłyski (rozbłysk przez chwilę może mieć temperaturę wyższą niż jądro Słońca).

Galeria[edytuj sekcję | edytuj kod]