Neptun

Z Astropedia
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
NeptunNeptun symbol.svg
Dane obserwacyjne
Średnia odległość od Słońca
4 498 252 900 km
(30,06896348 AU)
peryhelium
4 459 630 000 km
(29,811 AU)
aphelium
4 536 870 000 km
(30,327 AU)
Mimośród
0,00858587
Okres orbitalny
164,88 lat
Średnia prędkość orbitalna
5,432 km/s
Min.
5,385 km/s
Max.
5,479 km/s
Nachylenie orbity względem ekliptyki
1,769°
Własności fizyczne
Średnica na równiku
49532 km
Masa
1,0243×10²⁶ kg
Gęstość
1638 kg/m³
Temperatura
powierzchni
ok. 53 K
Inne
Liczba księżyców
13
Życie
nie
Neptun widziany z Trytona
Neptun, zdjęcie Voyagera 2
Pierścienie Neptuna

Neptun – ósma w kolejności odkrycia oraz najdalsza planeta Układu Słonecznego. Jest także czwarta pod względem rozmiarów i trzecia pod względem masy (wyprzedza pod tym względem Urana). Nazwa pochodzi od rzymskiego boga mórz.

Odkrycie[edytuj sekcję | edytuj kod]

Neptun jako jedyna planeta został odkryty dzięki obliczeniom matematycznym, nie obserwacjom. Niespodziewane zmiany w orbicie Urana doprowadziły astronomów do wniosku, że podlega ona perturbacjom nieznanej planety. Neptun został odnaleziony w odległości jednego stopnia od przewidywanej pozycji. Do dziś trwa spór, kto powinien zostać uznany za odkrywcę Neptuna, John Couch Adams czy Urbain Le Verrier (jego obliczenia były znacznie dokładniejsze) – obaj oni wyznaczyli matematycznie pozycję na niebie, gdzie należy szukać nowej planety. Wreszcie może należy uznać za odkrywcę Johanna Gottfrieda Galle, który na zlecenie Le Verriera wraz ze swym asystentem Heinrichem Louisem d'Arrest w Obserwatorium Berlińskim dostrzegł Neptuna 23 września 1846 roku. Pozycja planety nieznacznie różniła się od tej, którą obliczył Le Verrier.

Później okazało się, że Neptuna widziało wcześniej wielu innych obserwatorów (po raz pierwszy Galileusz na przełomie lat 1612 i 1613), żaden z nich jednak nie wiedział, że ma do czynienia z nieznaną planetą.

Nazwa[edytuj sekcję | edytuj kod]

Wkrótce po odkryciu planety pojawił się kolejny problem związany z nazwą. Niektórzy, ze względu na kolor, chcieli nazwać ją Oceanus. Były również propozycje takie jak Janus czy Le Verrier. Sam odkrywca wolał jednak, aby nazwa wywodziła się z mitologii. Neptun był rzymskim bogiem wód.

Właściwości[edytuj sekcję | edytuj kod]

Neptuna nie można ujrzeć gołym okiem, potrzeba do tego przynajmniej niewielkiego teleskopu. Wówczas ujrzymy błękitnawą tarczę podobną do Urana. Za ową barwę odpowiedzialny jest metan, którego w atmosferze planety jest ok. 2%. Ze względu na silne oddalenie od Słońca Neptun ogrzewa się do zaledwie -220°C. Jeden obrót wokół własnej osi trwa 16 godzin, 6 minut i 36,003 sekundy. Podobnie jak i pozostałe planety jowiszowe, Neptun ma pierścienie.

Voyager 2[edytuj sekcję | edytuj kod]

Do tej pory obok Neptuna przeleciała zaledwie jedna sonda. Był nią Voyager 2, który obserwował planetę od 5 czerwca do 2 października 1989, a znajdował się w jej polu grawitacyjnym od 24 do 28 sierpnia 1989 z maksymalnym zbliżeniem 25 sierpnia. Zaobserwował między innymi 6 nowych księżyców (prócz Trytona i Nereidy) oraz pierścienie i Wielką Ciemną Plamę.

Wielka Ciemna Plama[edytuj sekcję | edytuj kod]

W atmosferze Neptuna wieją najsilniejsze w całym Systemie Słonecznym wiatry, których prędkość dochodzi do <math>2500\frac{km}{s}</math>. Jest to skutek niewielkiej ilości energii docierającej do Neptuna ze Słońca, co skutkuje słabymi turbulencjami w atmosferze i pozwala uzyskiwać tak duże prędkości wiatru. Najbardziej rozpoznawalna jest Wielka Ciemna Plama, antycyklon położony na 22 stopniu szerokości południowej i rozciągający się przez 30 stopni długości. Plama ta bardzo przypomina słynną Wielką Czerwoną Plamę na Jowiszu, zarówno pod względem położenia, jak i rozmiarów kątowych. Wielka Ciemna Plama ma również kształt eliptyczny i obraca się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Znajduje się powyżej otaczającej ją warstwy chmur. Wielka Ciemna Plama jest otoczona przez zmieniający się układ cirrusów, a w ślad za nią podążają liczne mniejsze wiry eliptyczne. Cirrusy zbudowane są z kryształków metanu i przyczepiają się do Wielkiej Ciemnej Plamy jak ziemskie cirrusy do wierzchołków gór. Plama obiega planetę w ciągu 18,3 godziny w kierunku ze wschodu na zachód.


Galeria[edytuj sekcję | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj sekcję | edytuj kod]