Księżyc

Z Astropedia
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Ten artykuł opisuje naturalnego satelitę Ziemi. Zobacz też: naturalny satelita.
Widoczna strona Księżyca
Niewidoczna strona Księżyca

Księżyc – jedyny naturalny satelita Ziemi (nie licząc uważanych za obiekty przejściowe księżyców Kordylewskiego), piąty co do wielkości księżyc w Układzie Słonecznym. Średnica Księżyca jest równa ok. <math>\frac {1}{4}</math> średnicy Ziemi, w związku z czym nieraz uznaje się te dwa obiekty za układ podwójny planet. Księżyc wykonuje pełny obieg wokół Ziemi w ciągu 27,3 dnia (tzw. miesiąc syderyczny), lecz ruch obiegowy Ziemi wokół Słońca powoduje występowanie powtarzających się w cyklu 29,5-dniowym (tzw. miesiąc synodyczny) faz Księżyca.

Powierzchnia[edytuj sekcję | edytuj kod]

Kratery uderzeniowe[edytuj sekcję | edytuj kod]

Księżyc usiany jest kraterami uderzeniowymi, które przez setki milionów lat pozostają niemal nienaruszone ze względu na brak atmosfery. Największy z księżycowych kraterów, uznawany także za największy w całym Układzie Słonecznym, jest basen Biegun Południowy – Aitken o średnicy 2240 km, znajdujący się na niewidocznej półkuli między biegunem południowym a równikiem.

Rotacja synchroniczna[edytuj sekcję | edytuj kod]

Księżyc znajduje się w rotacji synchronicznej – zarówno czas jego obrotu wokół własnej osi, jak i obiegu wokół Ziemi wynosi 27,3 dnia. Oznacza to, że Księżyc jest zwrócony do Ziemi zawsze tą samą stroną. Dzięki drobnym odchyleniom zwanym libracjami, z powierzchni planety widoczne jest ok. 59% Księżyca. Ta półkula nazywana jest widoczną, zaś przeciwna – niewidoczną. Nie należy mylić ich z ciemną i jasną stroną Księżyca – podczas nowiu to niewidoczna strona jest jasną, czyli oświetloną przez Słońce.

Morza[edytuj sekcję | edytuj kod]

Ciemne, widoczne gołym okiem obszary na powierzchni Księżyca są nazywane morzami. Starożytni uważali, że są one wypełnione wodą. W rzeczywistości są to obszary zestalonej magmy. Występują one głównie na widocznej stronie Księżyca – zajmują około 31% jej powierzchni, podczas gdy po niewidocznej stronie jest to zaledwie 2%.

Eksploracja[edytuj sekcję | edytuj kod]

Edwin Aldrin podczas pierwszego lądowania na Księżycu

Księżyc był pierwszym (prócz Ziemi) obiektem we Wszechświecie, którego dotknął twór człowieka – radziecki satelita Łuna 2 rozbił się na powierzchni Srebrnego Globu w 1959. Był to efekt wyścigu kosmicznego między USA i ZSRR. Pierwszym obiektem, który bezpiecznie wylądował na Księżycu, był radziecki Łuna 9 w 1966. Punktem kulminacyjnym wyścigu było lądowanie człowieka na Srebrnym Globie. Dokonali tego w 1969 członkowie załogi Apollo 11 – Neil Armstrong i Edwin Aldrin. Później ludzie lądowali na Księżycu jeszcze pięciokrotnie do 1972 w ramach misji Apollo 12 oraz 14-17 (misja Apollo 13 nie powiodła się). ZSRR nigdy nie wysłał człowieka na Księżyc. Ponowne misje załogowe planowane są na ok. 2020 rok.

Chronologiczna lista ludzi, którzy stanęli na Księżycu[edytuj sekcję | edytuj kod]

  1. Neil A. Armstrong
  2. Edwin E. „Buzz“ Aldrin
  3. Charles P. Conrad
  4. Alan L. Bean
  5. Alan B. Shepard
  6. Edgar D. Mitchell
  7. David R. Scott
  8. James B. Irwin
  9. John W. Young
  10. Charles M. Duke
  11. Eugene A. Cernan
  12. Harrison H. Schmitt

Galeria[edytuj sekcję | edytuj kod]