Typ widmowy

Z Astropedia
(Przekierowano z Klasy jasności)
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

Typ widmowy – klasyfikacja gwiazd na podstawie widma ich światła widzialnego. Zależy ono od trzech czynników: temperatury (przede wszystkim), ciśnienia i składu chemicznego.

Podział[edytuj sekcję | edytuj kod]

Podstawowe typy[edytuj sekcję | edytuj kod]

Wyróżnia się 7 podstawowych typów widmowych, do których należy 99% gwiazd:

Typ
widmowy
Barwa Temperatura Najsilniejsze linie spektralne Przykłady
O niebieskobiała 25000–50000 K Linie helu zjonizowanego Heka
B niebieskobiała 11000–25000 K Linie helu Regulus
A biała 7500–11000 K Linie wodoru Syriusz
F żółtobiała 6000–7500 K Linie metali, linie wodoru Procjon
G żółta 5000–6000 K Linie metali Słońce
K pomarańczowa 3500–5000 K Linie metali Arktur
M czerwona 3000–3500 K Linie tlenków Antares

Należy pamiętać, że w astronomii metalami są wszystkie pierwiastki cięższe od helu.

Każdy z powyższych typów dzieli się ponadto na 10 podtypów, ponumerowanych od 0 do 9 (0 jest najwyższe).

Porównanie wyglądu gwiazd każdego typu widmowego


Pozostałe typy[edytuj sekcję | edytuj kod]

Większość z pozostałego 1% gwiazd należy do 5 kolejnych typów:

Typ widmowy Gwiazdy
W gwiazdy Wolfa-Rayeta o temperaturze blisko 100000 K
Q nowe klasyczne
R, N gwiazdy węglowe
S gwiazdy cyrkonowe

Nadal istnieją jednak gwiazdy, które nie należą do żadnego z powyższych 12 typów. Stworzono dla nich kolejnych 5:

Typ widmowy Gwiazdy Uwagi
C gwiazdy węglowe
L brązowe karły zawierające lit
T gwiazdy chłodniejsze od typu L
Y jeszcze chłodniejsze gwiazdy (poniżej 1000 K) typ hipotetyczny
P mgławice planetarne.

Nadal istnieją jednak gwiazdy o zbyt nietypowym widmie. Oznacza się je jako pec (pekularne).

Oznaczenia przed typem widmowym[edytuj sekcję | edytuj kod]

Ponieważ jednak do tego samego typu widmowego mogą należeć 3 różne rodzaje gwiazd (karły, olbrzymy i nadolbrzymy), wprowadzono kolejny podział. Przed nazwą typu dodaje się odpowiednie znaki określające, jaka to gwiazda:

Oznaczenie Gwiazda
sd Podkarzeł
w Biały karzeł
d Karzeł
sg Podolbrzym
g Olbrzym
c Nadolbrzym

Oznaczenia za typem widmowym[edytuj sekcję | edytuj kod]

Za symbolem typu widmowego można spotkać litery:

Oznaczenie Znaczenie
p Osobliwe widmo
e W widmie gwiazdy znajdują się linie emisyjne
n Linie w widmie są rozmyte
s Linie w widmie są ostre
m Widmo zawiera linie metalu
k Widmo zawiera linie gazu międzygwiazdowego

Klasa jasności gwiazdy[edytuj sekcję | edytuj kod]

Klasa jasności gwiazd lub klasyfikacja widmowa (w skrócie MKK) jest rozszerzeniem klasyfikacji na podstawie typów widmowych. Opiera się na stwierdzeniu, że w obrębie jednego typu widmowego: im jaśniejsza gwiazda, tym węższe linie obserwuje się w jej widmie. MKK została wprowadzona w 1943 roku przez Williama Morgana, Phillipa Keenana oraz Edith Kellman. Stworzona przez nich klasyfikacja zawierała siedem klas jasności, tę listę współcześnie poszerzono o klasę 0.

Klasa Rodzaj gwiazdy Przykład Uwagi
0 Hiperolbrzym Eta Carinae W oryginalnej klasyfikacji ta klasa nie była wymieniona.
I Nadolbrzym Betelgeza
II Jasny olbrzym Sargas
III Olbrzym Aldebaran
IV Podolbrzym Alnair
V Karzeł Słońce
VI Podkarzeł Gwiazda Kapteyna Klasa rzadko używana.
VII Biały karzeł 40 Eridani B Klasa rzadko używana.
Porównanie widm gwiazd wybranych typów wraz z przykładami